حضرت عبدالعظیم حسنی قدس سره از مشهورترین امامزادگان مدفون در ایران است؛ عصر امام رضا و امام جواد علیهماالسلام را درک نمود و ایمان خود را بر امام هادی علیه السلام عرضه کرد. مقام معظم رهبری در سخنی جالب، او را «آبروی ری» می خوانند و می فرماید: «..جناب عبدالعظیم ـ با اینکه اهل ری نیست، اما حقّاً و انصافاً به ری و تاریخ ری آبرو داد و حقّ عظیمی به گردن همه تهرانی ها و اهل ری دارد.» صاحب الذریعه می فرماید: از برخی کتاب ها نقل شده است که وفات او در نیمه شوال سال ۲۵۲ هجری قمری است.
زندگی نامه حضرت عبدالعظیم علیه السلام
حضرت عبدالعظیم حسنی معروف به «سیدالکریم» فرزند عبدالله، فرزند علی بن حسن، فرزند حسن بن زید، فرزند زید بن حسن، فرزند علی ابن ابی طالب است که با چهار واسطه به امام حسن مجتبی علیه السلام و با پنج واسطه به حضرت علی علیه السلام می رسد.
پدر بزرگوارش عبدالله و مادرش گرامی اش فاطمه دختر «عقبه بن قیس» است.ولادت با سعادت حضرت عبدالعظیم علیه السلام در سال ۱۷۳ هجری قمری در شهر مقدّس مدینه واقع شد و مدّت ۷۹ سال عمر با برکت او با دوران امامت چهار امام معصوم، یعنی امام موسی کاظم، امام رضا، امام محمّد تقی و امام علی النّقی علیهم السلام مقارن بود. آن حضرت محضر مبارک امام رضا، امام محمّد تقی و امام هادی علیهم السلام را درک و احادیث فراوانی از آنان رویت کرد.
زمینه های مهاجرت حضرت عبدالعظیم علیه السلام از مدینه به ری و سکونت در دیار غربت را باید در اوضاع سیاسی و اجتماعی آن عصر جستجو کرد؛ در چینن دوران دشوار و سختی بود که حضرت عبدالعظیم علیه السلام به خدمت حضرت امام هادی علیه السلام رسید و عقاید دینی خود را بر آن حضرت عرضه کرد که این داستان معروف، خود به تنهایی بیانگر ایمان و تدّین والای اوست.
دیدار حضرت عبدالعظیم علیه السلام در سامرا با حضرت امام هادی علیه السلام، به خلیفه گزارش داده و دستور تعقیب و دستگیری وی صادر شد، او نیز برای مصون ماندن از خطر، خود را از چشم مأموران پنهان داشت و در شهرهای مختلف به صورت ناشناس رفت و آمد می کرد و شهر به شهر می گشت تا به شهرستان «ری» رسید و آنجا را برای سکونت انتخاب کرد.
فضائل و کرامات حضرت عبدالعظیم علیه السلام
امامزاده بزرگوار، حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام از عالمان، عابدان، و محدثان بزرگ شیعه و شخصیت‌های برجسته جهان اسلام است. زمان‌شناسی، اعتقاد راستین به اهل بیت علیهم السلام و اخلاص و تکاپوی آن گرانمایه در پاسداری از آموزه‌های خاندان رسالت، ستودنی و درخور الگوگیری است. بی‌لاف و گزاف، مانند ما را چنانکه باید یارای توصیف و ستودن ایشان نیست؛ در عظمت آن عزیز، همین بس که امامان ما علیهم السلام از آن حضرت به بزرگی یادکرده و زیارتش را همسان با زیارت سیدالشهدا علیه السلام دانسته‌اند.صاحب بن عَبّاد در رساله‌ای که در شرح حال حضرت عبدالعظیم علیه السلام نوشته، در وصف علمی ایشان آورده: ابوتراب رویانی، روایت کرد که شنیدم ابوحمّاد رازی می‌گفت: خدمت امام هادی علیه السلام در سامرّا رسیدم و درباره حلال و حرام از ایشان مطالبی پرسیدم. امام به پرسش‌های من پاسخ دادند و هنگامی که خواستم از ایشان خدا حافظی کنم به من فرمودند: «ای ابو حماد، هنگامی که چیزی از امور دینی در منطقه‌ات برای تو مشکل شد، از عبدالعظیم بن عبدالله حسنی بپرس و سلام مرا به او برسان».
در آستان نور
در جوار حرم نورانی و با صفای حضرت عبدالعظیم علیه السلام گنبد و بارگاه و ضریح دو امامزاده بزگوار دیگردیده می‌شود: یکی امامزاده حمزه که از فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام است. او از عالمان و فقیهان بزرگ شیعه بوده و در دوران حکمرانی مامون عباسی به شهادت رسیده است. حضرت عبدالعظیم بارها به زیارت تربت این بزرگوار رفته و او را به مردم معرفی کرده است. دیگری امامزاده طاهر که از نوادگان امام سجاد علیه السلام است.
همچنین در حرم حضرت عبدالعظیم بزرگانی آرمیده‌اند که کارنامه و یادنامه آنان می‌تواند درس‌آموز و الهام‌بخش باشد. از این جمله‌اند: مفسر والامقام شیخ ابوالفتوح رازی، آیت‌الله شاه‌آبادی، آیت‌الله کاشانی، خطیب توانا حجّت‌الاسلام و المسلمین محمد‌تقی فلسفی، امیری فیروزکوهی، قائم مقام فراهانی، شهید شیخ محمد خیابانی، شهید طیب حاج‌رضایی، استاد دکتر بدیع الزمان فروزانفر، دکتر سید جلال الدین محدثِ اُرمَوی، ابوالفضل تهرانی، علّامه حبیب اللّه خویی، حبیب اللّه شیرازی (قآنی)، آیت‌الله علّامه ابوالحسن شعرانی، ستارخان سردار ملی، آیت‌الله علی کنی، آیت‌الله عبدالکریم حق‌‌شناس، آیت‌الله عزیزالله خوشوقت، آیت‌الله مجتبی تهرانی